Hoe werkt het?

De herstelcirkel kent drie fasen.
De eerste noemen we de voorbereidende cirkel. Daarin vertelt degene die de cirkel bijeen wil roepen aan de begeleider wat er is gebeurd, waarom hij (of zij) de cirkel wil, wat het gebeurde voor hem (of haar) betekent en wie er bij de herstelcirkel nodig zijn. De begeleider geeft terug wat hij (of zij) hoort en welke behoeftes daarin doorklinken en toetst of dit de kern is waar het om gaat. Vervolgens nodigt de begeleider de andere personen die bij de cirkel nodig zijn, uit om hún verhaal te vertellen. Zij worden op dezelfde wijze gehoord en kunnen op hun beurt aangeven wie zij vinden dat er bij de herstelcirkel moeten zijn. Het gaat er in deze fase om, dat de betrokkenen zich gehoord voelen en daardoor duidelijker voor ogen krijgen, waar het eigenlijk om gaat en wat zij aan de andere betrokkenen willen overbrengen.

De tweede fase is de eigenlijke herstelcirkel ook wel 'luistercirkel' genoemd. .
De gesprekken in de cirkel zijn gericht op wederzijds begrip, het nemen van verantwoordelijkheid en het maken van afspraken.
De begeleider ondersteunt het gesprek zo dat ieder die daar behoefte aan heeft zich volledig kan uitspreken en zich door degene aan wie hij iets wil zeggen ook volledig gehoord voelt. Dat gebeurt doordat de ander hardop weergeeft wat hij de spreker heeft horen zeggen (de essentie daarvan), totdat deze beaamt dat alles is gezegd, gehoord en begrepen. De begeleider leidt de deelnemers door dit proces en borgt de veiligheid en de vragen, maar blijft verder op de achtergrond. Hij zoekt geen oplossingen en doet geen voorstellen. Aan het eind van de luistercirkel maken de deelnemers desgewenst afspraken om het herstel te concretiseren.

In de derde fase, de afrondende cirkel, delen de betrokkenen hoe het op dat moment met hen gaat. Zij vieren wat er goed is gegaan en bespreken of er nog nadere acties of afspraken nodig zijn.

Klik HIER voor videoanimatie Herstelcirkels

Het herstelsysteem
Naast het herstelcirkelproces is het herstelsysteem het tweede peiler van het gedachtengoed. Het houdt in dat een gemeenschap onderling afspraken maakt over hoe men met conflict wil omgaan als zich dit voordat (want het zal zich voordoen, dat is een universele wet). De gemeenschap onderzoekt welke waarden en behoeften zij in hun herstel- of conflictengagementsysteem tot uiting willen laten komen en geeft dit vorm in concrete afspraken over wat er gedaan kan worden als iemand binnen de gemeenschap conflict ervaart.
Het bouwen van een eigen herstelsysteem kan beginnen met het samen nadenken over 'de drie vragen':
1. Wat doen we nú, als we ruzie, gedoe of conflict hebben?
2. Wat werkt en wat werkt niet in de manier waarop we het tot nu toe doen?
3. Hoe zouden we willen dat het werkt? Wat is daarin voor ons belangrijk?

Elke gemeenschap kan op deze manier haar eigen herstelsysteem creëren, een systeem dat past bij de cultuur en de waarden van die specifieke gemeenschap. Vaak zullen een aantal behoeften daarin terugkomen, zoals 'een stem voor iedereen, ongeacht positie; je vrij kunnen uiten; werkelijk gehoord worden (luisteren om te begrijpen); de verantwoordelijkheid van de gemeenschap etc .

De kern
Het gaat erom dat ieder zich volledig kan uiten en door de specifieke dialoogvorm ervaart, dat hij/zij door de anderen daadwerkelijk gehoord wordt. Van daaruit wordt het mogelijk tot afspraken te komen. De eerdere gebeurtenissen kunnen niet ongedaan gemaakt worden, maar in veel gevallen kan er wel herstel ontstaan, en nieuwe ruimte om verder te gaan.

Meer weten?
Als je meer wil weten over de ontstaansgeschiedenis en ervaringen: LEES VERDER onder Meer weten?